Polscy naukowcy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu odkryli, że dieta niektórych zwierząt zapadających w torpor (czyli okres tzw. oszczędzania energii) musi zawierać cholesterol. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie Physiological and Biochemical Zoology.

Torpor jest czasowym, zaplanowanym stanem, charakteryzującym się spadkiem temperatury, zwolnieniem przemiany materii, pracy serca oraz oddechów, co pozwala organizmowi przetrwać w okresach o niskiej temperaturze otoczenia czy też ograniczonej zasobności w żywność. Może zostać on podzielony na dwa rodzaje: krótkotrwały lub długotrwały (hibernacja - zima i estywacja - lato).

Zdolność zmiennocieplnych zwierząt do wejścia w krótkotrwały letarg (torpor) lub hibernację zależy od obecności konkretnych składników odżywczych. Przykładowo zimujące gryzonie przed zimą poszukują pożywienia bogatego w wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA). PUFA są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania komórek: dzięki niskiej temperaturze topnienia umożliwiają błonom komórkowym pozostawać płynnymi nawet przy znacznym obniżeniu temperatury ciała, co zachowuje ich pełną funkcjonalność nawet podczas hibernacji w zimie.

Cholesterol jest kolejnym, niezbędnym składnikiem pokarmowym. Podobnie jak PUFA, stabilizuje błony komórkowe. Dodatkowo może modyfikować aktywność białek tej struktury. Cholesterol jest syntetyzowany endogennie (głównie w wątrobie), a także absorbowany z pożywienia.

Naukowcy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika przeprowadzili badania na chomikach dżungarskich (Phodopus sungorus), które w trakcie zimy, w niesprzyjających warunkach zapadają w torpor. Podstawowym źródłem cholesterolu dla tych gryzoni są larwy owadów, które zawierają około 0,1%-0,3% cholesterolu. Chomiki zostały poddane letnim warunkom środowiskowych z dietą zawierającą odpowiednio 0%, 0,3%, 1% lub 2,5% cholesterolu. Następnie zostały przeniesione do warunków zimowych (obniżona temperatura otoczenia i skrócony dzień). Chomiki, które pobrały odpowiednią ilość cholesterolu przeszły w stan torporu, natomiast u tych, u których nie zawarto w diecie cholesterolu, nie zaobserwowano tego zjawiska. Ponadto zbadano również zawartość cholesterolu w mózgu zwierząt: w zimie zaobserwowano znaczący jego wzrost w porównaniu do stanu letniego.

Jest to pierwsze badanie, w którym wykazano wpływ egzogennego cholesterolu na torpor i hibernację zwierząt.

"The Effects of Dietary Cholesterol on Metabolism and Daily Torpor Patterns in Siberian Hamsters"

Małgorzata Jefimow (1), Maciej Ostrowski (2), Anna Jakubowska (2), Michał S. Wojciechowski (1),

1 - Department of Animal Physiology, Nicolaus Copernicus University, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń, Poland;

2 - Department of Biochemistry, Nicolaus Copernicus University, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń, Poland

Źródło: http://www.jstor.org/stable/10.1086/676319

Źródło zdjęcia: http://commons.wikimedia.org/wiki/Phodopus_sungorus#mediaviewer/File:Talvikko.jpg

Klaudia Majcher